poniedziałek, 11 października 2021

Willa Heleny Modrzejewskiej

 https://www.geocaching.com/geocache/GC954Y6_willa-heleny-modrzejewskiej


Budowla powstała w roku 1884 r. Pierwotną zabudową Modrzejówki była willa Heleny Modrzejewskiej. Jest to zabytkowa konstrukcja murowana z elementami drewnianymi. Od strony ul. Grottgera zachował się oryginalny ganek. Budynek wchodził w skład posiadłości, która ciągnęła się do dzisiejszej ul. Kijowskiej na zachodzie, a od południa ograniczała ją Młynówka Królewska. Decyzję o zbudowaniu dodatkowych budynków podjęto w 1898 roku. Inwestorem było Towarzystwo Tanich Mieszkań dla robotników katolickich w Krakowie, fundowane w tym samym roku przez doktora Henryka Jordana. Odkupiono wtedy dworek od Modrzejewskiej wraz z parcelą między ul. Grottgera i Mazowiecką, a następnie dobudowano 14 budynków o typie baraków. Parterowy ich charakter został podyktowany obecnością fortyfikacji austriackich (Bastion III na Kleparzu i Bastion II „Nowowiejski” na miejscu obecnej ul. Lenartowicza).

W centrum (Mazowiecka 14b) postawiono mały zakład produkcyjny - zajmował się wytwarzaniem śrub, nakrętek, gwoździ i innych elementów łącznikowych. Przy ulicy Mazowieckiej powstały 2 budynki stajenne (12 i 14). Za nimi wybudowano kolejnych 4 (Mazowiecka 14a oraz Gzymsików 4, 6, 8). Przy obecnej ulicy Sienkiewicza powstały 2 kolejne budynki (dawniej Mazowiecka 16 i 16a, obecnie Sienkiewicza 30 i 32). W 1907 roku utworzono ochronkę pod opieką ss. Służebniczek Dębnickich. W tamtejszej kaplicy odprawiona została Msza Święta z okazji przyłączenia Modrzejówki do Arcybractwa Miłosierdzia w 1939 roku. Szafarzem był Książę Metropolita Krakowski Adam Stefan Sapieha. Pomiędzy Fabryką a dworkiem Modrzejewskiej utworzono boisko do koszykówki.

Po II wojnie światowej Modrzejówka przeszła w ręce państwowe - po kasacji Arcybractwa w 1960 roku. Zlikwidowano boisko, a teren wokół zabudowano. Część osiedla po latach 70. pozostawała niezamieszkana. Dopiero po powtórnym przejęciu osiedla Przez Arcybractwo Miłosierdzia po upadku PRL-u, zaczął się jego nowy rozkwit. W latach 90. w dworku mieściło się przedszkole - filia przedszkola z ulicy Grottgera; w drugiej zaś jego części mieszkały zakonnice. Fabrykę ze środka osiedla sprzedano prywatnemu inwestorowi, który wybudował budynek przypominający oryginał - mieszczą się tam apartamenty Villa Nuova.

Do 2016 roku w budynku przy Gzymsików 8 mieścił się teatr KTO /Waypoints 3/. Budynki najbliżej ul. Mazowieckiej zajmowane są przez zakład pogrzebowy, sklep i punkty naprawczo-usługowe. Pozostałe budynki są zamieszkane. W najlepszym stanie są domy przy Sienkiewicza 30 i 32, jednakże właściciel sukcesywnie stara się remontować pozostałe.

Zabytkowa, dawna willa Heleny Modrzejewskiej w Krakowie, w 2000 roku willa wraz z całym osiedlem „Modrzejówka” została wpisana do rejestru zabytków jako dawny dwór i teren zespołu osiedla robotniczego „Modrzejówka”

Pod koniec 2006 roku w dworku Modrzejewskiej Andrzej Wajda kręcił sceny do filmu Katyń.

Na osiedlu znajdują się te miejsca Figurka Matki Boskiej. Na Budynku przy ul. Sienkiewicza 32 jest obraz z Matką Boską i Dzieciątkiem Jezus z podpisem: Pod Twoję Obronę Uciekamy Się (sic! „Twoję”)- /Punkty trasy 1 / Dom przy ul. Mazowieckiej 14 jest nazwany domem im. Andrzeja Potockiego.