Golgota Wschodu

Monumentalny pomnik autorstwa Maksymiliana Biskupskiego odsłonięty 17 września 1995 roku. Znajduje się u zbiegu ulic Muranowskiej i gen. Władysława Andersa w Warszawie. Pomnik przedstawia ładunek krzyży na kolejowej platformie, która ustawiona jest na torach, a na każdym podkładzie widnieje nazwa miejscowości znanej z kaźni narodu polskiego w ZSRR. Został wybudowany ku czci Polaków poległych i pomordowanych na Wschodzie, a w szczególności wywiezionych do łagrów na Syberii oraz ofiar zbrodni katyńskiej. Pomnikiem opiekują się członkowie Federacji Rodzin Katyńskich i organizacji kombatanckich. W 1999 modlił się tu Jan Paweł II podczas VII pielgrzymki do Polski. Obok pomnika w 2006 podczas pielgrzymki do Polski swoim papamobile przejeżdżał też Benedykt XVI.

 Autor projektu - artysta rzeźbiarz Maksymilian M. Biskupski przedstawił „golgotę wschodu” w sposób symboliczny i realistyczny zarazem: na autentycznym, ślepym torze kolejowym ustawiony jest wagon - platforma, wypełniony krzyżami. Oprócz krzyży katolickich i prawosławnych widnieją akcenty religijne muzułmański i żydowski. Wszystkie razem symbolizują wielonarodowość i wielo religijność Kresów Wschodnich. Wśród krzyży wykonanych z brązu jeden wyróżnia się bielą. Stalowy krzyż upamiętnia zamordowanego skrycie 20.01.1989 r. księdza prałata Stefana Niedzielska, proboszcza kościoła p.w. św. Karola Boromeuszka na Cmentarzu Powązkowskim. Dzięki jego staraniom powstało przy tym kościele Sanktuarium Poległych i Pomordowanych na Wschodzie - zalążek późniejszych przekształceń, które zwieńczyła Fundacja Poległym i Pomordowanym na Wschodzie.

            Idąc ku wagonowi wzdłuż toru mijamy 41 odlanych z brązu podkładów kolejowych. Na każdym z nich wyryta jest; nazwa miasta lub powiatu, z którego deportowano polskich obywateli lub miejsc na Kresach Wschodnich, gdzie walczyli o swoja wolność, a także miejsc kaźni na Wschodzie, gdzie wielu z nich zginęło lub umarło. Na bocznej ścianie wagonu widzimy godło RP - orła w koronie wkomponowanego w znak Wojska Polskiego.

            Pomnik stał się miejscem oddawania czci zesłańcom Sybiru przy okazji uroczystości 17 września każdego roku. Odbywają się one z udziałem najwyższych przedstawicieli władz państwowych i samorządowych, kompanii reprezentacyjnej Wojska Polskiego, kombatantów i członków Związku Sybiraków z pocztami sztandarowymi. Wygłaszane są przemówienia, w których przypominane są tragiczne losy Polaków z Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej. Przed wagonem składane są liczne wieńce i stawiane znicze. Również na podkładach toru społeczeństwo Warszawy składa kwiaty i zapala znicze. Gdy będziesz w Warszawie, nie może przy Pomniku zabraknąć Twojego znicza.